Τι κάνει πραγματικά ελκυστική μία μετοχή;

5 βασικά κριτήρια που πρέπει να γνωρίζεις πριν επενδύσεις

Δεν είναι όλες οι μετοχές που ανεβαίνουν καλές και δεν είναι κάθε πτώση ευκαιρία αγοράς. Ο επενδυτής πρέπει να μπορεί να αναγνωρίζει ποιες εταιρείες έχουν ουσιαστική αξία και προοπτική, ανεξάρτητα από τη μόδα ή το φόβο της στιγμής. Σε αυτό το άρθρο παρουσιάζονται 5 βασικά κριτήρια για να αξιολογείς μετοχές με αντικειμενικό τρόπο, με βάση τις αρχές του Value Investing.

Βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα: Πώς ακριβώς κερδίζει η εταιρεία;

Μία ελκυστική μετοχή βασίζεται πάντα σε ένα σταθερό και αναπτυσσόμενο επιχειρηματικό μοντέλο.
Βασικά ερωτήματα:

• Είναι κατανοητό το επιχειρηματικό μοντέλο ή υπερβολικά περίπλοκο;
• Λύνει η εταιρεία ένα πραγματικό πρόβλημα στην αγορά;
• Υπάρχουν επαναλαμβανόμενα έσοδα (π.χ. συνδρομές);
• Έχει τιμολογιακή ισχύ (μπορεί να αυξάνει τις τιμές χωρίς να χάνει πελάτες);

Παράδειγμα: Η Microsoft αντλεί πάνω από το 50% των εσόδων της από cloud υπηρεσίες με μηνιαία συνδρομή, κάτι που εξασφαλίζει σταθερότητα και προβλεψιμότητα.

Πολλοί επενδυτές υποτιμούν τη σημασία του αναπτυξιακού δυναμικού μιας επιχείρησης. Ένα επιχειρηματικό μοντέλο που οδηγεί σε εκθετική αύξηση των κερδών χωρίς ανάλογη αύξηση των δαπανών είναι ιδιαίτερα ελκυστικό.

Τι να προσέξεις:

• Μπορεί η εταιρεία να επεκταθεί σε νέες αγορές ή γεωγραφικές περιοχές;
• Υπάρχουν εξαρτήσεις από ένα προϊόν ή έναν πελάτη;
• Κατάταξε την εταιρεία σε μία κατηγορία (πλατφόρμα, παραγωγός, πάροχος υπηρεσιών, μεταπωλητής) για να τη συγκρίνεις αποτελεσματικά με ανταγωνιστές.

Ποιότητα Ισολογισμού: Στερεή βάση ή σαθρό έδαφος;

Η θεμελιώδης ανάλυση ξεκινά από τον ισολογισμό. Ένας υγιής ισολογισμός χαρακτηρίζεται από:

• Υψηλό δείκτη ιδίων κεφαλαίων (> 40%)
• Χαμηλό δανεισμό σε σχέση με τις ταμειακές ροές
• Ικανοποιητική ρευστότητα

Συμβουλή: Έλεγξε τις ελεύθερες ταμειακές ροές (Free Cash Flow). Εταιρείες όπως η Apple και η Alphabet δημιουργούν συνεχώς ισχυρές θετικές ροές, σημάδι αποτελεσματικής λειτουργίας.

Δώσε προσοχή στην υπεραξία (Goodwill). Αν είναι υπερβολικά μεγάλη, μπορεί να υποδηλώνει ακριβές εξαγορές χωρίς πραγματική απόδοση.

Τι άλλο να εξετάσεις:

• Δείκτης κάλυψης τόκων (EBIT/τόκοι): Όσο υψηλότερος, τόσο καλύτερη αντοχή σε αυξήσεις επιτοκίων.
• Working Capital: Πόσο αποδοτικά διαχειρίζεται η εταιρεία απαιτήσεις και υποχρεώσεις.
• Εξωλογιστικοί κίνδυνοι: Λειτουργικές μισθώσεις, συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις κ.λ.π.

Ποιοτική ανάπτυξη: Πωλήσεις, κέρδη και περιθώρια

Η ανάπτυξη δεν αρκεί από μόνη της, πρέπει να είναι και κερδοφόρα.
Βασικοί δείκτες:

• Ανάπτυξη πωλήσεων σε βάθος χρόνου
• Περιθώριο EBIT ως ένδειξη λειτουργικής ισχύος
• ROIC (Απόδοση στο επενδυμένο κεφάλαιο): δείχνει πόσο αποδοτικά χρησιμοποιείται το κεφάλαιο

Παράδειγμα: Η Nvidia αύξησε όχι μόνο τις πωλήσεις από Data Centers αλλά και τα περιθώρια κέρδους της, ξεπερνώντας το 70% μικτό περιθώριο.
Προσοχή αν η ανάπτυξη είναι:

• Οργανική (από την κύρια δραστηριότητα)
• Προέρχεται από εξαγορές (αγορασμένη ανάπτυξη)

Πρόσθετες παρατηρήσεις:

• Τα περιθώρια είναι σταθερά ή αυξάνονται;
• Ανάλυσε τις αποδόσεις κεφαλαίου (ROE, ROA, ROIC) σε σύγκριση με τον κλάδο.
• Αυξάνονται πραγματικά τα κέρδη ανά μετοχή (EPS) ή διογκώνονται λόγω έκδοσης νέων μετοχών;

Αποτίμηση: Ποιότητα ναι, αλλά όχι σε οποιαδήποτε τιμή

Ακόμη και η καλύτερη εταιρεία μπορεί να γίνει κακή επένδυση αν την αγοράσεις ακριβά.
Κρίσιμοι δείκτες αποτίμησης:

• P/E (Τιμή προς Κέρδη)
• PEG Ratio (P/E σε σχέση με την ανάπτυξη κερδών)
• P/BV (Τιμή προς Λογιστική Αξία) – ιδιαίτερα σε μετοχές αξίας

Η αποτίμηση πρέπει πάντα να εξετάζεται σε συνάρτηση με το πλαίσιο. Ένα P/E 30 μπορεί να είναι φθηνό αν η ανάπτυξη είναι 50% τον χρόνο  και ένα P/E 10 ακριβό αν τα κέρδη μειώνονται.

• Σύγκρινε την αποτίμηση με τον ιστορικό μέσο όρο της μετοχής ή του κλάδου.
• Χρησιμοποίησε δείκτες όπως EV/EBITDA για κεφαλαιουχικές εταιρείες.
• Λάβε υπόψη το μακροοικονομικό περιβάλλον (επιτόκια, πληθωρισμός): Σε περιβάλλον ανόδου επιτοκίων, οι μελλοντικές ταμειακές ροές αποτιμώνται φθηνότερα.

Προοπτικές: Τάσεις, ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και μέλλον

Μία ελκυστική μετοχή έχει όχι μόνο ισχυρό παρόν, αλλά και προοπτική.
Τι να προσέξεις:

• Είναι η εταιρεία τοποθετημένη σε μακροπρόθεσμες τάσεις (AI, ψηφιοποίηση, υγεία);
• Διαθέτει κάποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (πατέντες, brand, δίκτυα);
• Η θέση της έναντι των ανταγωνιστών είναι ισχυρή ή αμυντική;

Παράδειγμα: Η Amazon μέσω του AWS και της εφοδιαστικής αλυσίδας της έχει δημιουργήσει πλεονεκτήματα που δύσκολα μπορούν να αντιγραφούν.
Τα πραγματικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα είναι σπάνια και για αυτό πολύτιμα.

Επιπλέον δείκτες:

• Δαπάνες για R&D: Επενδύει αρκετά σε καινοτομία;
• Δείκτες πιστότητας πελατών (όπως Net Promoter Score).
• Αναπτυσσόμενη ή φθίνουσα αγορά;

Γιατί δεν αρκούν μόνο οι αριθμοί για μια σωστή επενδυτική απόφαση

Ακόμη κι αν πληρούνται όλα τα παραπάνω κριτήρια, δεν υπάρχουν εγγυήσεις.
Μια εταιρεία μπορεί να φαίνεται τέλεια στα χαρτιά και να υποχωρήσει λόγω εξωγενών παραγόντων. Η ψυχολογία, το timing και η σωστή διαχείριση κινδύνου παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο, ειδικά αν δεν επενδύεις παθητικά, αλλά κάνεις και τακτικές κινήσεις εξόδου ή εισόδου.

Συμπέρασμα: Οι καλές μετοχές δεν κρύβονται μόνο στο γράφημα, αλλά και στα θεμέλια

Αν θέλεις να επενδύεις μακροπρόθεσμα με επιτυχία, χρειάζεσαι ένα σαφές σύστημα αξιολόγησης. Τα 5 κριτήρια που παρουσίασα σε βοηθούν να ξεχωρίσεις τις εταιρείες με πραγματική αξία από εκείνες που είναι απλώς «της μόδας».

Όχι κάθε δημοφιλής μετοχή θα υπάρχει σε 10 χρόνια, αλλά οι εταιρείες με ξεκάθαρο επιχειρηματικό μοντέλο, υγιή οικονομικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα μπορούν να ενισχύσουν το χαρτοφυλάκιό σου μακροπρόθεσμα.

Γιάννης Λαμπρίδης – Money Expert & Financial Coach

Ετικέτες:

• Investment
• Ανάλυση